10 مزیت خواندن کتاب قصه کودکان قبل از خواب
مقدمه
بشر از لحظه ورود به آموزش نیاز دارد؛ آموزش باعث مهارت و مهارت باعث رفاه در زندگی میشود. امروزه که عصر تکنولوژی نامیده میشود کودکان از سنین پایین با دنیایی از سرگرمیها (بازیهای رایانهای، اینترنت) و رسانه بزرگ میشوند و معمولا فرصتی برای مطالعه و رشد فردی آنها فراهم نمی گردد. این یکی از معظلات جامعه است که از عدم مطالعه کتاب برای کودکان نشأت میگیرد. چون کتابخوانی ذهن کودک را جهت آموزش، اندیشیدن، اجتماعی شدن، عدم منزوی و رشد بلوغ فکری میسر می کند. در این مقاله 10 مزیت خواندن کتاب قصه کودکان قبل از خواب بررسی می شود:
تاریخچه
تقریبا همه انسانها با قصههای مادربزرگ آشنایی دارند. حتی در زمانهای قدیم قصهگویی والدین برای فرزندان قبل از خواب مطرح بوده که خاطراتی شیرین از دوران کودکی در ذهن کودک باقی میگذارد. خاطرات شیرین مطالعه کتاب قصه در آینده نقش اساسی در تربیت ذهنی فرد ایجاد خواهد کرد. جدا از این که نسلهای قدیم از طریق مطالعه برای خود سرگرمی بهوجود آورده بودند؛ زودتر نیز به بلوغ فکری میرسیدند.
اهمیت
در کشورهای پیشرفته مبحثی برای آموزش کودک در زمان جنینی مطرح شده است. چون کودکان صدای مادرشان را از موقعی که در رحم هستند تشخیص میدهند.
مادر میتواند با خواندن کتاب (با صدای بلند) قبل از بهدنیا آوردن نوزاد، احساسات را در او القا کند که همین موجب رشد و پرورش ذهنی کودک خواهد شد. اگر این فرآیند بعد از تولد نوزاد و در زمان خواب شب به یک عادت تبدیل شود، مهارت شنیداری کودک را افزایش داده است. کودکان با شنیدن دنیای خود را کشف میکنند.
10 مزیت خواندن کتاب قصه کودکان قبل از خواب
- آشنایی با دنیای اطراف: مطالعه کودکان را با مفاهیم درون داستان، حروف، اعداد، حروف، شکل، حیوانات، رنگها و… آشنا میکند و او را از جهان اطراف خود آگاه میسازد.
- تقویت حافظه: یک موضوع خوب ذهن کودک را به خود جلب میکند و اگر خوب بیان گردد، در ذهن تا مدتها باقی میماند (صحبت کردن در آینده در مورد داستان وپرسیدن سوال حافظه کودک را به چالش میکشد).
- خلاقیت و آموزش: تقریبا اکثر داستانها قصه خیالی دارند که کودکان را در فضای خود غرق میکند. غرق شدن در دنیای خیالی، آموزنده و جذاب؛ مهارت تصور و خلاقیت را در او پرورش میدهد.
- صمیمیت با والدین: امروزه خانوادهها مشلغه زیادی دارند که باعث شده است زمان مفید کمتری با کودک سپری کنند. بنابراین کتابخوانی در زمان خواب و استراحت کودک، باعث ابراز علاقه از طرف والدین به او میشود.
- ارتقا روابط اجتماعی: شنیدن کلمات در موضوعات مختلف باعث افزایش دایره لغات میشود و کودک میتواند با کودکان دیگر راحتتر ارتباط برقرار کند.
- تقویت ذهنی: قسمتی از مغز کودک که مربوط به زبان میباشد با شنیدن تحریک میگردد. بنابراین تعریف داستان با رنگ – لعاب و تنالیته صدا باعث افزایش رشد ذهنی خواهد شد.
- افزایش نگرش: چون کتابها در مورد موضوعات مختلف سخن میگویند، به تقویت اطلاعات کودکان در مورد اجسام، حیوانات و جهان کمک میکند و دید او را در مورد شناخت جهان اطراف گسترش میدهد. از طرفی معمولا پایان داستان کتابها تشخیص شخصیت مثبت و منفی داستان بههمراه است و این دلیلی برای آموزش خوبی و بدی به او میباشد.
- پند اخلاقی: مابین داستانها، درسهای آموزنده و قابل درک از اخلاق و رفتار صحیح به کودک بیان میشود.
- کاهش استرس: کودکان در دنیای ساده خود بهدلایلی حتی کوچک ممکن است دچار نگرانی شوند. خواندن کتاب قبل از خواب توسط والدین علاوه بر حس آرامش و صمیمیت برای مدت زمان کمی آنها را به دنیای خیالی جذاب دور از هر گونه استرس با فراموشی همان نگرانیهای کوچک، میبرد.
- بهبود تمرکز: خیلی از کودکان عدم تمرکز دارند و اصطلاحا بیشفعال میباشند. کتابخوانی اگر بهطور صحیح اجرا شود، فرصتی برای حواسپرتی، جلب توجه کودک و آرامش وی شود.
چطوری خواندن کتاب قصه را جذاب تر کنیم؟
یکی از مهمترین المانها برای بردن کودک به عمق قصه استفاده از مبالغه و واقعگرایی در خواندن است. وقتی کودک حس واقعی از موضوع داستان دریافت کند؛ خود را دقیقا در همان موضوع داستان تصور میکند. بنابراین قدرت تخیل و تجسم او تقویت میشود.
چون کودکان نیاز دارند با شنیدن کلمات از طرف والدین و دیدن تصاویر کتاب، با داستان ارتباط برقرار کنند، کتاب های صوتی و پادکست پیشنهاد نمیشود. بنابراین به غیر از نمایش خیالی کودک در حس حال قصه و عدم استفاده از کتاب صوتی، موارد دیگری نیز دخیل میباشند که رعایت آنها میتواند به جذابیت و مفید بودن بیشتر کتابخوانی کمک کند.
- خواندن کتاب قبل از خواب شب بهعنوان یک عادت روزانه (تکرار موجب افزایش بهرهوری کودک میشود)؛
- از بین بردن تمامی وسایل استرسزا و حواسپرتی حین مطالعه (خاموش کردن تلویزیون و کاهش صدای افراد و…)؛
- استفاده از کتابهای جذاب، تصویر محور و رنگارنگ بهدلیل ایجاد کردن فضای واقعی و آرامشبخش ؛
- استفاده از کتابهایی که بازی مرتبط با قصه دارند و بهصورت 3بعدی عرضه میشوند؛
- بغل کردن کودک در حین قصهخوانی برای ایجاد حداکثر آرامش (مخصوصا از طرف مادر)؛
- مطالعه با صدای بلند و هیجانی (رنگ لعاب دادن به قصه)؛
- سوال پرسیدن از کودک در مورد موضوع و پیشبینی از اتفاقات بعدی (مثلا- به نظرت شنگول و منگول چیکار کردن؟)؛
- تقلید صدای خندهدار از شخصیتهای منفی و ترسناک قصه (مثلا آقا غول افتاد و از بچهها دور شد)؛
- تقلید صدای حیوانات در قسمتهای شعرخوانی برای یاد دادن محبت و انس گرفتن با حیوانات؛
- ارتباط دادن زندگی روزمره کودک به اتفاقای خوش درون قصه (مثلا اگر صحبت از ماشین اسباب بازی شد گفته شود “مثل همون که تو هم داری. حتی واسه تو قشنگتر است”)؛
جمع بندی
در این مقاله فواید مطالعه کتاب قصه کودکان قبل از خواب شب بیان شد. صرفا هدف از مطالعه نباید یادگیری زبان فارسی و الفبا باشد. چون کودک در ابتدا باید با دایره لغات و محتوای کتاب آشنا شود و برای خواندن کتاب عادت کند. سختی آموزش الفبا ممکن است لذت کتابخوانی کودک را از بین ببرد و همین یعنی دور کردن از مسیر مطالعه و پر کردن سرگرمی کودک با رسانهها و شروع کلی دغدغه.
ذهن کودک آماده هر گونه یادگیری مفاهیم بهصورت درست یا غلط میباشد. بنابراین مهم است که چه داستانهایی برای او خوانده شود. داستانی مناسب است که آموزنده باشد و باعث انتقال مفاهیم درس زندگی، صلح، خوبی و بدی، احترام، تلاش، محبت و… که در عین جذابیت موجب استرس و اضطراب نشود تا به خواب کودک کوچکترین لطمهای وارد نگردد.